İran’da muhafazakâr kanadın ABD ve bölge ülkelerine karşı 2011 yılından beri kullandığı ‘Hürmüz Boğazı’nın kapatırız tehdidi, ilk kez ılımlı tarafta yer alan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından dile getirildi. Uzmanlar, İran’ın Hürmüz Boğazı’na yönelik bir hamlesinin ABD’nin Bahreyn’de konuşlu 5’inci filosuyla sıcak bir çatışma ihtimali yaratacağını belirtiyor.
Dünyadaki deniz kaynaklı petrol ticaretinin yüzde 30’unun gerçekleştiği Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasının petrol fiyatlarında ani bir yükselme yaratacağı, boğazın birkaç gün bile kapalı kalmasının petrol piyasasında tahmin edilemez dalgalanmalara yol açacağını düşünüyor.
*Hürmüz Boğazı’ndaki petrol ticareti *
The Washington Examiner için makale kaleme alan Tom Rogan, “İran daha önce Hürmüz Boğazı’nın kapatarak Batılı ülkeleri müzakere masasına çekebileceğini hesap ediyordu ancak bu durum değişti. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İran’ın Hürmüz Boğazı’nın kapatması durumda bölgedeki güvenli geçiş noktaları yaratma planları üzerinde çalışıyor” yorumunda bulundu. Pentagon’un söz konusu planı 2010-2013 yılları arasında CENTCOM komutanı olan ABD Savunma Bakanı Jim Mattis tarafından hazırlanmıştı. ABD, 4 Kasım tarihinden itibaren İran’dan petrol satın almaya karşı yaptırım getireceğini açıklamıştı.
ABD’nin Hürmüz Boğazı’na yakın konumda çok önemli iki askeri üssü bulunuyor. Bunlar, Katar’da bulunan ve ABD’nin Ortadoğu en büyük askeri üssü olarak bilinen Al Udeid Hava Üssü ve Bahreyn’deki Beşinci Filo Deniz Üssü. Bölgedeki ABD ordusunun neredeyse her gün Hürmüz Boğazı’nın kapatılması durumunda verilecek tepkiye ilişkin hazırlık yaptığı ifade ediliyor.
ABD Kara Kuvvetleri Merkez Komutanlığı Sözcüsü Bill Urban, “ABD ve müttefikleri bölgede güvenlik ve istikrarı sağlıyor. Birlikte uluslararası hukukun izin verdiği kadar ticaret serbestliğini garanti etmeye devam edeceğiz” açıklamasında bulundu.
İran’ın bölgedeki askeri gücünün birkaç günlüğüne dahi olsa, Hürmüz Boğazı’nda Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Katar’dan gelen petrol ve doğalgaz ihracatını engellemeye yetecek askeri güce sahip olduğu ifade ediliyor. Suudi Arabistan’ın diğer ülkelerin aksine elindeki petrolü Kızıl Deniz’deki limanlarına aktararak Hürmüz Boğazı’nı bypass etme şansı bulunuyor.
*İran’ın boğazı kapatma tehdini gerçekleştirmesi durumunda ABD ile gireceği askeri çatışmayı göze alması gerekiyor. İran Devrim Muhafızları lideri Ali Caferi, “Hürmüz Boğazı ya herkes için ya da kimse için değil” açıklamasıyla Ruhani’nin tehdidine destek verdi. Ruhani, İran’ın ihraç ettiği petrolü uluslararası arenadan silinme çalışmaları karşısında, ‘İran’ın petrolünü bölgeden kesmeye çalışmak bölgenin petrolünü kesmek anlamına gelir” demişti.
İran’ın dış politikadaki kılıcı Kudüs Güçleri’nin komutanı Kasım Süleymanı Süleymani’nin açıklamalarını destekleyen bir mektup kaleme almıştı.
Londra merkezli Al Avsat gazetesine yazan Salman El Dossary, İran’ın Hürmüz Boğazı’nın kapatmanın riskini alamayacağını savunurken, böyle bir hamlenin petrolün varil fiyatının 400 dolar seviyesine çıkarabileceğini belirtti. Bu, petrol fiyatlarının şimdiki seviyesinden en az 4 kat daha fazla hale gelmesi anlamına geliyor.
