Ekonomik ve siyasi hareketliliklere yön verebilen ve sahibi olduğu ülkelere büyük güç sağlayan petrol, taşıdığı değer ile büyük öneme sahip. Kuveyt, ABD, Suudi Arabistan, Rusya, Venezuela, Katar, Çin, Vietnam, Azerbaycan, Kazakistan, Kanada ve Kolombiya gibi petrol zengini ülkelere yakından bakarak petrol konusunda detaylı bilgiler edinebilirsiniz.
Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen “petra” ile yağ anlamına gelen “oleum” sözcüklerinden oluşmuştur.
Petrol halk arasında, yalnız belirli bir yakıt (benzin, gazyağı, dizel – motorin, motor yağı, fuel oil) olarak bilinmesine rağmen, aslında petrol kelimesi doğal halde bulunan ve yeraltından çıkarılan işlenmemiş ham petrol anlamına gelmektedir.
Petrol, hidrokarbonların karışımından meydana gelmiş olup, her zaman sabit bir kimyevî bileşimi yoktur. Doğal akaryakıt olan ham petrol, bulunduğu memleketlere göre değişen bileşimler gösterir. Örneğin; Amerika’da özellikle Pensilvanya bölgesinde çıkarılan petroller genellikle hidrokarbon sınıfından olan bileşikleri, Rusya petrolleri, kötü kokulu naften sınıfından bileşikleri; Romanya petrolleri ise bu ikisinin bir karışımını içerir.
Çeşitli tipteki petrollerin kendine has ağırlıkları 0,80-0,96; alevlenme noktaları 15-120 °C ve ortalama ısıtma kuvvetleri 10,500 kcal/kg’dır. Ortalama elementel bileşimleri ise; karbon %84, hidrojen %12, oksijen %1 olup çok az miktarda da kükürt bulunur. Teksas ve Kaliforniya petrollerinde kükürt diğerlerine oranla fazladır.
Değişik kimyasal içeriğe sahip hidrokarbonların bir araya gelerek oluşturduğu değişik kimyevi bileşimde olan çok sayıda petrol tipi bulunmaktadır (Örneğin: parafin bazlı petrol, asfalt bazlı petrol gibi).
Yüz milyonlarca yıl önce, denizlerde yaşayan ya da suların denizlere sürüklediği hayvan ve bitki kalıntıları anaeorabik bir ortamda, gerekli şartlar altında (ısı basınç ve mikroorganizmaların etkisiyle), ham petrole benzer kerojeni meydana getirmiştir. Kerojen sonradan, yukarı tabakalara doğru göç etmesi esnasında gittikçe değişmiş ve ham petrolü meydana getirmiştir. Bu yüzden de hiçbir sahanın ham petrolü, tam olarak öteki bir sahanın ham petrolüne uymaz; muhakkak az çok farklar bulunur. Hatta bu durum, aynı bir petrol sahasında bile, çoğu zaman görülür.
2017 yılı dünya petrol rezervi,1,7 trilyon varil olarak açıklanmıştır. Küresel petrol rezervi 2016 yılına göre, %0,03 azalmıştır. 2017’de, Venezüella ise 1,4 milyar varil ve Brezilya 0,2 milyar varil ile en fazla rezerv ekleyen ülkeler olmuştur.Kuzey Amerika Bölgesinde 1,6 milyar varil ve Asya Pasifik Bölgesinde 0,3 milyar varil rezerv azalması dikkati çekmiştir. Bölgesel bazda bakıldığında, Orta Doğu Bölgesi, dünya petrol rezervlerinin%47,6’lık bölümüne sahiptir. Orta Doğu’yu,%19,5’lik rezerv miktarı ile Orta ve Güney Amerika, %13,3’lük rezerv miktarı ile de Kuzey Amerika takip etmektedir. Daha sonra sırası ile Avrasya %8,5, Afrika %7,5, Asya Pasifik %2,8 ve Avrupa %0,8’lik paya sahiptir.
“Petrol Rezerv Ömrü” mevcut teknolojilerle ekonomik olarak üretilebilen ispatlanmış rezervlerin, mevcut üretime bölünmesiyle (R/Ü) elde edilen değerdir. Dünya petrol rezerv miktarı,teknolojikgelişmelerilebirliktesürekliyükselmektedir.2016yılında, Dünya ham petrol rezerv miktarı 1,7 trilyon varil olarak kaydedilirken, 2016 yılında,50,6 yıl olan rezerv ömrü, 2017 yılında, 50,4 yıl olarak hesaplanmıştır. Rezerv miktarları incelendiğinde Orta Doğu birinci, Orta ve Güney Amerika ikinci, Kuzey Amerika ise üçüncü sırada yer almaktadır.
2016 yılında, 96,5 milyon v/g olan dünya petrol tüketimi, 2017 yılında, %1,8’lik artış ile yaklaşık 98 milyon v/g olarak gerçekleşmiştir. Bölgeler bazında en önemli artışlar, Asya Pasifik (%3,0) ile Avrupa (%1,9) ve Avrasya’da (%1,9) gerçekleşmiştir.
1- ABD Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 11,904.00
2- Rusya Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 10,895.00
3- Suudi Arabistan Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 9,895.00
4- Irak Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 4,635.00
5- Kanada Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 3,983.00
6- Çin Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 3,895.00
7- Birleşik Arap Emirlikleri Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 3,371.00
8- İran Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 3,351.00
9- Kuveyt Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 2,770.00
10- Brezilya Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 2,560.00
11- Nijerya Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 2,010.00
12- Kazakistan Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,878.00
13- Meksika Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,714.00
14- Katar Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,510.00
15- Angola Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,494.00
16- Norveç Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,417.00
17- Algeria Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,290.00
18- Libya Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,180.00
19- Birleşik Krallık Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 1,117.00
20- Oman Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 970.00
21- Kolombiya Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 885.00
48- Türkiye Petrol Rezervi (Günlük-Milyon Varil): 54.00
Bağımsızlığının ardından petrol üretimi artan Katar, 1990’da Irak tarafından işgal edildi. İşgal, ABD’nin öncülüğündeki koalisyon güçlerinin 1991’deki “Çöl Fırtınası Harekatı”nın ardından sona erdi.
Dünyada bilinen ham petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 10’una sahip Kuveyt’in ispatlanmış petrol rezervleri 101,5 milyar varil, doğalgaz rezervleri ise yaklaşık 1,8 trilyon metreküp. Petrol ve doğalgaz gelirleri ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYİH) yüzde 70’ini oluşturuyor. Kuveyt’in, günlük mevcut petrol üretimi 2,7 milyon varil. Bu miktarı 2040 yılına kadar kademeli olarak arttırarak 4,75 milyon varile çıkarmayı hedefleyen Kuveyt, OPEC’in 5. büyük petrol üreten ülkesi.
Kuveyt’in 2035 yılına kadar bölgede iş, ulaşım ve kültür merkezi haline gelmesi hedefleniyor.
ABD kanıtlanmış petrol rezervi 2015 sonu itibariyle 39.933.000.000 varil olup, 2011’den 2018’e kullanılan rezervlere rağmen yeni petrol sahalarının bulunması sonucu ülkenin rezervi artmıştır.
Suudi Arabistan kanıtlanmış petrol rezervi 2015 sonu itibariyle 265.789.000.000 varil olup, 2011’den 2018’e kullanılan rezervlere rağmen yeni petrol sahalarının bulunması sonucu ülkenin rezervi artmıştır.
Rusya kanıtlanmış petrol rezervi 2015 sonu itibariyle 80.000.000.000 varil olup, 2011’den 2018’e kullanılan rezervlere rağmen yeni petrol sahalarının bulunması sonucu ülkenin rezervi artmıştır.
Venezuela yaklaşık 303 milyar 200 milyon varil kanıtlanmış petrol rezerviyle dünyada ilk sırada yer alıyor.
Katar 2018 petrol rezervi 25.244 bin varildir.
Petrol rezervlerinin keşfedilmesinden önce Katar ekonomisi balıkçılık ve inci avcılığına bağlıydı. Ama 1940’larda petrol rezervlerinin keşfiyle ülkenin tüm ekonomisi değişime uğradı. Bu değişim yüksek yaşam standartları ve büyük ülkelerin vatandaşlarına sunduğu sosyal hizmetleri de beraberinde getirdi.
Ülke, dünyadaki en çok gaz rezervlerine sahip ülkeler arasındadır. Bu büyük etken ülke vatandaşlarının refah seviyesini en üst basamaklara taşımıştır. Ülkede hemen hemen hiçbir tüketim maddesi üretilmemekte, dışarıdan ithal edilmektedir. Fakat ülkedeki oldukça az olan vergi oranları ve enerjinin çok ucuz olması bu mallardaki fiyatı oldukça düşük tutması beklentisi doğursa da gıda benzeri tüketim malzemeleri ucuz değildir, ama elektrik ve elektronikte ucuzluk kendisini hissettirmektedir. 1 tanesi karada 6’sı açık denizde olmak üzere toplam 7 adet doğal gaz üretim noktası vardır. Ülkenin körfeze bakan kısmında ras laffan denen bir endüstri şehri kurulmuştur.
Petrolün varlığı ülkede gübre ve çimento sanayisinin gelişmesine de katkıda bulunmuştur.
Çin petrol rezervi: (Varil) 25,620,000,000
Çinli petrol ve doğalgaz şirketi PetroChina, ülkenin kuzeybatısında 1 milyar tonun üzerinde rezervlerin olduğu yeni bir petrol sahasının bulunduğunu duyurdu.
Bulunan yeni petrol yatağının, dünyanın en büyük 100 sahanın arasında yer alacağı tahmin ediliyor. Ancak bu buluşun rekor olmadığı da bir gerçek. Örneğin Suudi Arabistan’ın en büyük petrol sahalarından biri olan Gavar’da 12 milyar tonluk petrol rezervi bulunuyor, Rusya’nın en büyüğü ve dünyanın 6. büyüğü olan Samotlor sahasındaki petrol rezervleri ise 7 milyar ton olarak hesaplanıyor.
Vietnam petrol rezervi 4.400 bin varildir.
Azerbaycan petrol rezervi 7.000 bin varildir.
Kazakistan’ın alınabilir petrol rezervinin bu yılın ocak ayı itibarıyla 4 milyar 847 milyon ton olduğu bildirildi.
Kazakistan Enerji Bakanı Kanat Bozumbayev, hükümet toplantısında yaptığı açıklamada, bu yılın ocak ayı itibarıyla ülkedeki alınabilir petrol rezervinin 4 milyar 847 milyon ton olduğunu söyledi.
Kanada kanıtlanmış petrol rezervi 2015 sonu itibariyle 172.480.900.000 varil olup, ülkenin rezervi 2011’den 2015’e düşüş kaydetmiştir.
Kolombiya petrol rezervi 1.665 bin varildir.
