ABD’nin, İran’a yönelik petrol ve doğalgaz yaptırımları başladı. Türkiye, mayıs ayıyla birlikte İran’dan petrol alımını kesti. Peki, İran yerine hangi ülke ya da ülkelerden ithalat yapılıyor.
Bu soruyu yanıtlamadan önce, İran’ın Türkiye’nin petrol ithalatındaki yerine ve önemine kısaca bir göz atalım. 2016 ve 2017 yılların dönelim. Örneğin, 2016 Kasım-2017 Mart dönemi verilerine bakalım. Türkiye, bu dönemde değişik ülkelerden 11 milyon tona yakın ham petrol ithal etti. İran, 4.5 milyon ton ve yüzde 40.81 payla birinci sırada yer aldı.
2017 Kasım-2018 Mart döneminde toplam 7.8 milyon ton ham petrol satın aldı. İran’dan, bu dönemde 2.8 milyon ton ithalat yapıldı ve bu ülkenin payı yüzde 37.85 olarak kayıtlara geçti. Bu yıllarda, yıllık bazda da İran, yüzde 50 ve üzeri payla birinci sırada yer aldı.
NEDEN İRAN?
Türkiye, ABD yaptırımları öncesinde neden İran’dan daha çok petrol ithal ediyordu? Şöyle sıralayalım:
-İran petrolünün fiyatı, görece diğer tedarikçi ülkelere göre daha ucuz.
-İran petrolü, TÜPRAŞ rafinerisinin teknik özelliklerine daha uygun. Rafinaj işlemi sonrasında daha ideal özelliklerde ürün elde ediliyor.
IRAK ÖNE ÇIKTI
Şimdi, petrol ithalatına ilişkin “bütün”ü gördükten sonra mayıs ayında başlayan ABD yaptırımının ardından “İran yerine hangi ülke ya da ülkelerden ithalat arttı?” sorusunu yanıtlayalım.
İran’dan petrol alımı tümüyle kesildi. İran’ın yarattığı boşluğu yine komşu ülkeler kapattı. Birinci sıra Irak geliyor. Irak’tan ithalat önemli ölçüde arttı ve Irak birinci sıraya yerleşti. Bir başka ülke Azerbaycan. Türkiye’nin ulusal ve ikili ticari ve ekonomik güçlü ilişkileri bulunan Azerbaycan’dan da satın alınan petrolde de önemli ölçüde artış yaşandı.
Rusya, Suudi Arabistan’dan, Kuveyt ve Nijerya’dan da ithalat yapıldı.
